5 lessen over klimaatadaptatie

Als het gaat over ‘het klimaat’ vliegen de containerbegrippen om je oren. Klimaatadaptatie, energietransitie, klimaatmitigatie of warmtetransitie; in recente aanbestedingen zijn ze ongetwijfeld de revue gepasseerd. Maar hoe staan deze begrippen in verhouding tot elkaar? Waar komt zo’n vraag bij opdrachtgevers vandaan? En hoe kom je van containerbegrip tot concrete oplossing? Wij helpen je een eindje op weg, dankzij de Bold Academie van klimaatadaptatiespecialist Amber van den Tillaart.
 

1. Klimaatverandering: tegengaan of aanpassen?

De primaire en secundaire gevolgen van klimaatverandering worden steeds zichtbaarder. Met een kleine opdracht liet Amber ons goed nadenken over de gevolgen van wateroverlast, hitte en droogte. Denk bijvoorbeeld aan schades door extreme neerslag, ouderen die overlijden tijdens een hittegolf of verzakkingen van gebouwen door droogte en lage grondwaterstanden. In het klimaatakkoord zijn daarom op twee belangrijke hoofdlijnen afspraken gemaakt: het tegengaan van klimaatverandering (klimaatmitigatie) en het aanpassen aan de reeds in gang gezette klimaatverandering (klimaatadaptie). Veel afspraken en richten zich op de CO2-reductie, klimaatmitigatie. Maar de toenemende extreme weersomstandigheden, maakt klimaatadaptatie minstens zo urgent. Doel van het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie (DPRA 2018) is dan ook “een klimaatbestendige inrichting van Nederland in 2050”. 

2. Klimaatadaptieve principes

Het wordt heter, natter en droger. Maar wat doen we eraan? Daarvoor legde Amber de klimaatadaptieve principes uit. Zo is voor het afvangen van extreme neerslag of het benutten tijdens droogte het beste om in te zetten op 1) hergebruik, 2) infiltratie, 3) buffering en 4) afvoer. Daarom zien we steeds meer ‘afkoppelcriteria’ vanuit gemeentes en wordt een gescheiden rioolstelsel de norm. Een andere verschuiving zien we ‘van grijs naar groen’. Een groene inrichting van de buitenruimte geeft een koelend effect, biedt meer schaduw en kan water beter afvangen én vasthouden; fijn bij zowel wateroverlast als droogte.

3. Locatiespecifieke uitdagingen

Ieder gebied heeft zo zijn eigen uitdagingen op het gebied van klimaatadaptatie. Daarom is Nederland verdeeld in meerdere werkregio’s: iedere regio heeft de kwetsbaarheden beeld gebracht, een risicodialoog gevoerd, een strategie én uitvoeringsagenda opgesteld. Amber liet ons zien dat ook wij zelf deze gebieden kunnen onderzoeken (bijvoorbeeld via www.klimaateffectatlas.nl) en zo de locatiespecifieke klimaatuitdagingen in beeld brengen. 

4. Hoe speel je hierop in bij aanbestedingen?

Specifieke uitdagingen bieden ook specifieke kansen! Kijk bijvoorbeeld naar de informatie die iedere gemeente of regio al beschikbaar heeft en sluit daarbij aan om de kansen specifiek voor de omgeving te maken. Daarnaast gaf Amber ons tips over hoe je specifieke gevolgen van klimaatverandering in kan zien om tot slimme kansen te komen.

5. Een integrale opgave

Invulling geven aan klimaatadaptatie raakt vaak meerdere (beheer)afdelingen bij opdrachtgevers. Daarom is het een integrale opgave die vraagt om een procesverandering. Wie is er bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het onderhoud van halfverharde groene parkeervakken? Dat blijkt in de praktijk wat lastig. Dus zie jij een kans (bijvoorbeeld in een bouwteam), grijp die dan aan om alle relevante afdelingen in een vroeg stadium te betrekken of laat je adviseren door bijvoorbeeld onze klimaatadaptatiespecialist Amber van den Tillaart.

Meer aandacht voor klimaatadaptatie in EMVI-plannen? Neem contact met ons op!